Πιλοτικό πρόγραμμα στοχευμένων επιθεωρήσεων, με μικτά κλιμάκια, στο πλαίσιο του 3-ετούς σχεδίου – οδικού χάρτη για την καταπολέμηση της αδήλωτης εργασίας 2017-2019.

1. Η Δράση

Το πιλοτικό πρόγραμμα στοχευμένων ελέγχων αποτέλεσε δράση του τριετούς οδικού χάρτη για την εφαρμογή μιας ολιστικής ολοκληρωμένης στρατηγικής προσέγγισης προς την αντιμετώπιση της αδήλωτης εργασίας στην Ελλάδα, ο οποίος επικυρώθηκε σε τριμερές επίπεδο στις 26-10-2016 ανάμεσα στην Ελληνική Κυβέρνηση, τη Διεθνή Οργάνωση Εργασίας (ΔΟΕ) και τους κοινωνικούς εταίρους.

Η δράση αποτέλεσε οδηγό καλής πρακτικής για αποτελεσματικές επιθεωρήσεις και τα αποτελέσματά της εφαρμόζονται στην συνέχεια στην πράξη, με στόχο την αντιμετώπιση του φαινομένου της αδήλωτης εργασίας στην Ελλάδα.

2. Στρατηγικοί Στόχοι

Το πιλοτικό πρόγραμμα των στοχευμένων επιθεωρήσεων είχε τους παρακάτω στρατηγικούς στόχους:

1. Ενίσχυση της εκούσιας συμμόρφωσης των επιχειρήσεων. Μέσω μιας ειδικής εκστρατείας ενημέρωσης που συνόδευσε το πρόγραμμα ελέγχων, ο στόχος ήταν η ευαισθητοποιήση των εργοδοτών, η αύξηση της συμμόρφωσης και η μείωση της έντασης του φαινομένου.
2. Μείωση του ποσοστού της αδήλωτης εργασίας που καταγράφεται στις επιθεωρήσεις των ελεγκτικών μηχανισμών κάτω από 10% στην ελεγχόμενη περιοχή στο τέλος του πιλοτικού προγράμματος.
3. Μείωση του ποσοστού παραβατικότητας (συμπεριλαμβάνονταν και οι παραβάσεις που αφορούσαν την ατελώς δηλωμένη εργασία) κατά τουλάχιστον 25% στον επανέλεγχο στους επιλεγμένους κλάδους της ελεγχόμενης περιοχής.
4. Ενίσχυση της εξωστρέφειας των ελεγκτικών μηχανισμών ώστε να αυξηθεί η εμπιστοσύνη των συναλλασσομένων (εργοδοτών και εργαζομένων). Η ενίσχυση της εμπιστοσύνης των συναλλασσόμενων είναι καίριας σημασίας στην προσπάθεια αντιμετώπισης της αδήλωτης εργασίας με πολλαπλά οφέλη σε όλα τα συναλλασσόμενα μέρη.

3. Συμμετέχοντες ελεγκτικοί μηχανισμοί

Στην δράση συμμετείχαν οι παρακάτω ελεγκτικοί μηχανισμοί οι οποίοι συνεργάστηκαν τόσο σε επίπεδο επιτόπιων ελέγχων όσο και σε επίπεδο ανταλλαγής και διασταύρωσης δεδομένων και πληροφοριών:

1. το Σώμα Επιθεώρησης Εργασίας (Σ.ΕΠ.Ε.),
2. ο Ενιαίος Φορές Κοινωνικής Ασφάλισης (ΕΦΚΑ) με τον Ελεγκτικό Μηχανισμό της,
3. η Οικονομική Αστυνομία και
4. το Σώμα Δίωξης Οικονομικού Εγκλήματος (ΣΔΟΕ).

4. Επιλογή περιοχής ή/και κλάδου ελέγχου

Το πιλοτικό πρόγραμμα πραγματοποιήθηκε στην Περιφέρεια Αττικής, καθώς συγκεντρώνει τα παρακάτω χαρακτηριστικά:

1. Διευκόλυνε την εφαρμογή του πιλοτικού προγράμματος, λόγω του μεγάλου αριθμού επιχειρήσεων σε διάφορους κλάδους οικονομικής δραστηριότητας, καθώς και της ποικιλομορφίας μεγέθους – κλάδων.
2. Η Περιφέρεια Αττικής είναι η γεωγραφική περιοχή που καταγράφεται περίπου το 50% των παραβάσεων που σχετίζονται με αδήλωτη εργασία.
3. Υπήρχε η δυνατότητα να συμμετέχουν πιο ενεργητικά οι κοινωνικοί εταίροι στην ενημερωτική εκστρατεία.
4. Υπήρχαν διαθέσιμοι ανθρώπινοι και υλικοί πόροι σε επιχειρησιακό επίπεδο από τους ελεγκτικούς μηχανισμούς για τη διεξαγωγή του πιλοτικού προγράμματος.

5. Σχέδιο Δράσης

1.   Ενημέρωση και ευαισθητοποίηση

Πραγματοποίηση ενημερωτικής εκστρατείας για τους κοινωνικούς εταίρους σε επίπεδο Περιφέρειας Αττικής, εργοδότες και εργαζόμενους και γενικό κοινό, που περιλάμβανε και την έκδοση ενημερωτικού φυλλαδίου σε έντυπη και ηλεκτρονική μορφή για την αδήλωτη εργασία.

Το ενημερωτικό φυλλάδιο ήταν κατανοητό και φιλικό προς το ευρύ κοινό και παρείχε σαφείς πληροφορίες και οδηγίες.

2.  Εκπαιδευτικές δράσεις Επιθεωρητών

Πραγματοποίηση ειδικού εκπαιδευτικού εργαστηρίου για τους επιθεωρητές όλων των φορέων (ΣΕΠΕ, ΕΦΚΑ, ΣΔΟΕ, Οικονομική Αστυνομία) πριν την διενέργεια των ελέγχων ώστε να γνωρίσουν τη δράση και την μεθοδολογία της.

3.  Πραγματοποίηση στοχευμένων επιθεωρήσεων

• Για την πραγματοποίηση των στοχευμένων ελέγχων καταρτίστηκε Πρωτόκολλο Συνεργασίας ανάμεσα στο Σώμα Επιθεώρησης Εργασίας (Σ.ΕΠ.Ε.), τον Ενιαίο Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (ΕΦΚΑ), την Οικονομική Αστυνομία και το Σώμα Δίωξης Οικονομικού Εγκλήματος (ΣΔΟΕ). Το Πρωτόκολλο Συνεργασίας αφορούσε τις βασικές αρχές και τη μεθοδολογία υλοποίησης του προγράμματος.
• Επιλογή των ελεγχόμενων επιχειρήσεων με τη χρήση του risk analysis του ΟΠΣ Σ.ΕΠ.Ε. με την αξιοποίηση των δεδομένων του πληροφοριακού συστήματος ΕΡΓΑΝΗ.
• Η Διεύθυνση Προγραμματισμού και Συντονισμού Επιθεώρησης Εργασιακών Σχέσεων του Σ.ΕΠ.Ε. συντόνισε την διεξαγωγή του πιλοτικού προγράμματος σε συνεργασία με τις αρμόδιες υπηρεσίες των συμμετεχόντων ελεγκτικών μηχανισμών και υπηρεσιών.
• Για την καταγραφή, επεξεργασία και αξιολόγηση των αποτελεσμάτων της δράσης συντάχθηκε κοινό απογραφικό δελτίο ελέγχων, το οποίο συμπληρωνόταν από τους διενεργούντες τον έλεγχο.

6. Αξιολόγηση της Δράσης

Τα αποτελέσματα της δράσης προέκυψαν από τη σύγκριση των αποτελεσμάτων των περιόδων ελέγχου και επανελέγχου και την επιτυχία της συγκεκριμένης δράσης ως προς την επίτευξη των ποσοτικών και ποιοτικών στόχων που είχαν τεθεί.

 Η έκθεση αναφοράς αποτελεσμάτων ολοκληρώθηκε στις 15 Οκτωβρίου 2017 και περιλάμβανε και προτάσεις για την αξιοποίηση των αποτελεσμάτων της δράσης.

7. Χρονοδιάγραμμα υλοποίησης

• Πραγματοποίηση εκστρατείας ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης των εργοδοτών και των εργαζομένων με την συμμετοχή των κοινωνικών εταίρων εντός του μηνός Μαΐου 2017.
• Διενέργεια ελέγχων σε δύο κύκλους το διάστημα από 1 Μαΐου έως 30 Σεπτεμβρίου 2017.
• Αξιολόγηση της δράσης στις 15 Οκτωβρίου 2017